Dân tộc Thái - Phân biệt người Thái Đen và người Thái Trắng

• 12/04/2024

Người Thái là dân tộc phổ biến thứ ba ở nước ta chỉ sau người Kinh và người Tày. Họ được chia thành 3 nhóm: là Thái Trắng (còn được gọi là Tày Khao), Thái Đen (còn được gọi là Tày Đăm) và Thái Đỏ (còn được gọi là Tày Đe).Tuy nhiên, nhóm dân tộc Thái Đen và Thái Trắng chiếm đại đa số. Vậy sự khác biệt giữa hai nhóm người Thái này là gì?

Phân biệt người Thái Đen và người Thái Trắng

1. Màu da

Một sự hiểu lầm phổ biến về thuật ngữ 'Thái Trắng' và 'Thái Đen' thường xuất phát từ màu da của hai nhóm dân tộc này. Tuy nhiên, trái ngược với quan điểm đó, không có sự khác biệt về màu da giữa họ. Cụ thể, người Thái tại Tây Bắc Việt Nam, dù được gọi là 'Thái Trắng', thực tế có màu da tương đương với người Đông Nam Á, khỏe mạnh và đồng đều.

2. Trang phục truyền thống

Một quan điểm khác về thuật ngữ 'Thái Đen' và 'Thái Trắng' xuất phát từ màu sắc trên trang phục của phụ nữ Thái. Thông thường, phụ nữ Thái Trắng thường mặc áo màu trắng, thường có cổ hình chữ V ở phía trước, và đôi khi đi kèm với khăn đầu màu trắng trơn hoặc có chấm. Họ thường mặc váy quần màu đen trơn và thắt lưng bằng cotton hoặc tơ tằm màu xanh hoặc tím nhạt. Túi đeo vai của họ thường được làm từ vải cotton trắng hoặc có thêm những đường kẻ xoắc màu tối hẹp.

Phụ nữ Thái Đen thường mặc áo ngắn (xửa cóm) màu tối như chàm hoặc đen, thường có cổ áo loại cổ tròn đứng. Điểm đặc biệt của phụ nữ Thái Đen là việc đội khăn Piêu, một loại khăn được trang trí phức tạp, đó là điểm khác biệt cơ bản giúp phân biệt hai nhóm dân tộc này. Khăn Piêu là biểu tượng văn hóa đặc trưng và thường được nhấn mạnh trong trang phục của họ.

Phụ nữ Thái Đen thường thực hiện phong tục 'tắng câu', tức là buội tóc lên đỉnh đầu khi có chồng, trong khi người Thái Trắng thường chỉ buội tóc ra phía sau. Điều này là một trong những đặc điểm văn hóa phân biệt hai nhóm dân tộc này.

Tổng quan, trang phục của người Thái Đen thường phức tạp hơn và có nhiều hoạ tiết, phụ kiện hơn so với người Thái Trắng, nhưng màu sắc đen hoặc trắng không phản ánh hết đặc điểm của trang phục của hai nhóm này. Phụ nữ Thái Trắng và Thái Đen đều có thể linh hoạt trong việc chọn lựa màu sắc trang phục phụ thuộc vào hoàn cảnh và sở thích cá nhân.

3. Ý nghĩa tên gọi Thái Đen và Thái Trắng

Thuật ngữ 'Trắng' và 'Đen' được sử dụng đơn thuần để phân biệt hai nhánh của cùng một sắc tộc, với mỗi nhánh có địa bàn phân bố và một số khác biệt về phong tục và tập quán.

Người Thái Đen thường có dân số đông hơn, chủ yếu cư trú ở khu vực tỉnh Sơn La và Điện Biên (như Mường La, Mường Thèng), và một số tập trung ở miền Tây Thanh Hóa và Nghệ An.

Trong khi đó, người Thái Trắng thường cư trú ở tỉnh Lai Châu, Điện Biên, và một số huyện của tỉnh Sơn La. Tuy nhiên, người Thái Trắng ở các huyện Mai Châu và Đà Bắc thuộc tỉnh Hòa Bình thường có tập trung mạnh mẽ và có nhiều nét văn hóa tiêu biểu hơn.